رژیم*های بدنسازی، مفید یا مضر؟

15 عدد تخم مرغ نیمرو یا آب*پز، 5 عدد سفیده تخم مرغ ، 4 لیوان شیر ، 5 عدد موز ، 250 تا 400 گرم گوشت قرمز ، مکمل*های پروتئینی و اسید آمینه." این رژیم غذایی روزانه*ای است که در برخی باشگاه*های بدنسازی و پرورش اندام به ورزشکاران جوانی که بیشتر آنها زیر 20 سال سن دارند، توصیه می* شود. نوجوانانی که علاقه وافری به داشتن هیکلی مانند آرنولد دارند و عکس*هایی از فیگورهای جی*کاتلد و کلمن را به در و دیوار اتاق خود می *چسبانند، بدون اینکه این رژیم*ها را بررسی کرده و یا با یک متخصص تغذیه مشورت کنند، از فردای روزی که در باشگاه ثبت*نام کرده*اند، بیشتر پول توجیبی خود را صرف خرید مکمل*های غذایی کرده و استفاده از این رژیم را برای پرحجم کردن عضلات خود آغاز می *کنند. اینکه آیا واقعاً پیروی از رژیمی با این مقدار پروتئین و کالری توصیه شده به جوانان از روی اصول تغذیه و ورزش بوده یا نه، سؤالی است که فرامرز خودنگاه، داور درجه یک بین*المللی پرورش اندام درباره آن توضیح می دهد:
فرامرز خودنگاه، معتقد است: "استفاده از رژیم*های غذایی این چنینی که در مدت کوتاهی وزن فرد را بالا می *برد، می *تواند ضربات جبران* ناپذیری به پیکره ورزشکار جوان بزند و چه بسا وی را دچار بیماری*های سختی همچون ناراحتی*های قلبی ، چاقی ، اضافه وزن ، چربی دور شکم و دیابت کند. نوجوان 17، 18 ساله نیازی به این همه کالری مازاد ندارد و اگر نتواند این کالری*ها را با انجام تمرینات سنگین بسوزاند، نه تنها اندام زیبایی پیدا نخواهد کرد بلکه باید منتظر افزایش روز به روز چربی*های اضافی*اش باشد."
خودنگاه در خصوص مربیانی که چنین رژیم*هایی را به ورزشکار پیشنهاد می* کنند، گفت: "بیشتر این اشخاص که خود را مربی معرفی می *کنند، هیچ کارت یا حکمی از سوی فدراسیون دریافت نکرده*اند و عمل کردن به توصیه آنها می *تواند مشکلات بسیاری را برای ورزشکاران به خصوص در رده*های سنی پایین*تر به وجود آورد."
داور درجه یک بین*المللی پرورش اندام افزود: "جوانان باید پیش از ورود به باشگاه، مورد آزمایش*های پزشکی قرار گرفته، قند، کلسترول خون و میزان بافت چربی آنها سنجیده شود، در غیر این صورت معلوم نیست چه بیماری انتظار آنها را می *کشد." خودنگاه در خاتمه تصریح کرد:
"استفاده از مکمل*های غذایی که به وسیله اشخاص سودجو به باشگاه*ها راه پیدا کرده به هیچ عنوان توصیه نمی *شود چرا که بیشتر این مکمل*ها بدون نظارت و گرفتن مجوز در اختیار ورزشکار قرار می *گیرد و گاهی به مواد نیروزا و هورمون*های متعدد آلوده است."

دکتر کاوه *خبیری، متخصص فیزیولوژی ورزش نیز در این رابطه معتقد است:
"دریافت پروتئین اضافی به وسیله رژیم*های غذایی غلط یا مکمل*های غذایی می *تواند ارگان*های بدنی همچون کلیه و کبد را از کار بیندازد و بر عملکرد قلب و عروق و همچنین سیستم عصبی بدن تأثیرگذار باشد. همچنین دفع پروتئن اضافی به وسیله بدن، اوره و کربن خون را افزایش داده و کانون*های سرطانی در مغز ایجاد می *کند، باید رژیم*های پرکالری و پرپروتئین ورزشکاران آماتوری که برای زیبایی اندام خود به هر ترفندی متوسل می *شوند، به خوبی از سوی متخصص تغذیه بررسی *شود چرا که در غیر این صورت نظام عملکرد سیستم*های متعدد بدنی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
دکتر خبیری مشاور تغذیه تیم*های ملی وزنه*برداری ادامه داد: "متاسفانه آثار سوء تغذیه*های این چنینی و یا استفاده بیش از حد از مکمل*های غذایی چهار تا پنج سال رخ می *دهد و بدون اینکه ورزشکار متوجه شود چه ضربه*هایی به سلامتش وارد می *شود، گرفتار بیماری*های صعب*العلاجی خواهد شد." وی درخصوص استفاده از مکمل*های غذایی توسط ورزشکاران این رشته تصریح کرد: "تصور کنید یک ورزشکار با استفاده از مکمل غذایی پروتئینی X در یک ماه یک کیلوگرم به وزن خود اضافه کند و ماه بعد از مکمل مشابهی با عنوان Y استفاده کرده و در یک ماه سه کیلو افزایش وزن داشته باشد. مطمئن باشید اگر آگاهی نداشته باشد، از این پس به استفاده از مکمل دومی روی می *آورد در حالی که ممکن است این مکمل به مواد نیروزا، استروئیدها و داروهای شیمیایی آلوده باشد."
مسئول کمیته نوجوانان و جوانان ایروبیک ایران ادامه داد: "بعضی افراد سودجو که بیشتر به فکر جیب خود هستند تا سلامت ورزشکاران جوان، از نا آگاهی این افراد سوء استفاده کرده و با باز کردن پلمپ*های مکمل*های غذایی و یا ارائه بسته*بندی تقلبی موادی را به باشگاه*ها ارائه می *دهند که دوپینگ محسوب شده و آینده ورزشکار را به مخاطره می *اندازد."
دکتر خیبری درباره چگونگی پیشگیری از وقوع این مشکلات گفت: " با نظارت صحیح وزارت بهداشت و فدراسیون*های ورزشی می* توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد. به نظر من، اگر کمیته*ای با حضور نماینده فدراسیون، ستاد مبارزه با دوپینگ، وزارت بهداشت و حتی قوه قضاییه تشکیل شود تا به فعالیت باشگاه*ها رسیدگی کرده و در صورت تخلف حکم تعطیلی برای آنها صادر شود کمتر با چنین مسائلی رو به رو خواهیم بود." اما مسئولان فدراسیون پرورش اندام و بدنسازی ایران نیز در این خصوص دست روی دست نگذاشته و به فکر یافتن راهکاری برای حذف این تخلفات هستند.
ناصر پورعلی فرد، رئیس فدراسیون پرورش اندام و پاورلیفتینگ گفت: " ورزشکاران باید به باشگاه*هایی مراجعه کنند که از سوی اداره کل تربیت*بدنی استان طبق کمیسیون ماده 5 بعد از بررسی مجوز پروانه دریافت کرده است. به منظور پیشگیری از بروز تخلفات در صورتی که باشگاهی مجوز دریافت نکرده باشد، بی *تردید طی مکاتبه با مسئولان محترم اداره اماکن خواستار پلمپ شدن در این باشگاه خواهیم شد."
وی افزود: " بازرس فدراسیون نیز به صورت سرزده و نامحسوس به باشگاه*های دارای مجوز سرک می *کشد تا در صورت رؤیت تخلف مراتب را به مسئولان این رشته اعلام کند. اکثر مربیانی که رژیم*های غذایی نامناسب به ورزشکاران توصیه می *کنند، حکم یا کارت مربیگری ندارند، از این رو از تمامی دوستداران این رشته خواستاریم در انتخاب مربیان خود وسواس به خرج دهند."
پورعلی*فرد تصریح کرد: "
رژیم*های غذایی باید با توجه به سن، جنسیت، زمان رشد ، بیماری*ها و مواردی از این قبیل برنامه *ریزی شود و بی* تردید در صورت رعایت نکردن این فاکتورها، سلامت به خطر می* افتد.