معرفی یک استرویید: الدکتن (اسپایرونلاکتن)

خلاصه: الدستیرن، هورمونی است که از طریق افزایش یا کاهش الکترولیتهایی همچون سدیم در خون، مقدار آب بدن را تنظیم می کند.

نام داروشناسی: اسپایرونلاکتن ساختار شیمیایی: 17-هایدرکسی-7آلفا-مرکپتو-3-اکسو-17آلفا-پرگن-4-انه-21-کربکسیلیک اسید گاما-لکتن استات وزن مولکولی پایه: 416.5744 مقدار مصرف موثر: 75 تا 150 میلی گرم در روز، خوراکی مقادیر قابل تهیه: قرصهای 25، 50، 75 و 100 میلی گرمی ویژگیها: اولین باری که شنیدم اسپایرونلاکتن، استروئید است، واقعا شگفت زده شدم. این ماده، مشتق از تستوسترون است، اما یک استروئید آنابولیک (عضله ساز)، آندروژنیک (تقویت کننده صفات ثانویه جنسی) نیست. اسپایرونلاکتن را بیشتر بعنوان مدر (ادرار آور) استفاده می کنند. چون این ماده، مانع تولید الدستیرن می شود، اثر کاهشی بر احتباس آب دارد. الدستیرن، هورمونی است که از طریق افزایش یا کاهش الکترولیتهایی همچون سدیم در خون، مقدار آب بدن را تنظیم می کند. با تنظیم الدسترون، اسپایرونلاکتن، پیام دفع آب را به بدن می دهد. این ویژگی، مخصوصا برای مدلهای مد لباس و بدنسازانی که آماده مسابقه می شوند، سودمند است. کاهش احتباس آب در بدن باعث افزایش تفکیک عضلات و در نتیجه نمایش بهتر بدن می شود. ورزشکارانی هم که در مسابقات وزنی شرکت می کنند (مثل کشتی)، از طرفداران پر و پا قرص مواد مدر هستند، چون بدین ترتیب، با کاهش چند پوند (چند کیلوگرم) آب، بدون از دست دادن بافت عضلانی یا رژیمهای غذایی طاقتفرسا برای سوزاندن چربی بدن، می توانند در وزن مورد نظرشان به رقابت بپردازند. از اسپایرونلاکتن در موارد پزشکی هم، مثلا هنگام بلع مواد سمی، می توان استفاده کرد، اما در چنین مواردی، پزشکان اقدامات شدیدتری همچون تزریق وریدی مدرهای قویتری مثل لازیکس (فیورسمید) را ترجیح می دهند. چون خاصیت بازدارندگی الدستیرن آن، احتباس سدیم و در نتیجه فشار خون را کاهش می دهد، بعنوان دارویی ضد فشار هم محبوبیت دارد. در این موارد، اغلب پزشکان، بخاطر خاصیت حفظ پتاسیم، عملا اسپایرونلاکتن یا ترکیب آن با دارویی دیگر را تجویز می کنند. برخی مدرهای قویتر دیگر، آب میان-سلولی را هم کاهش می دهند و ذخایر پتاسیم بدن را نابود می کنند. کاهش پتاسیم ممکن است پیامدهایی مرگبار داشته باشد. مرگ محمد بن عزیزه، بخاطر برهم خوردن تعادل الکترولیتهای بدنش در اثر تزریق وریدی لازیکس صورت گرفت. چون اسپایرونلاکتن چنین تاثیری بر میزان پتاسیم ندارد، نیازی به مصرف تکمیلی پتاسیم یا نگرانی درباره تعادل الکترولیتی بدن نیست. در واقع مصرف روزانه بیش از 2 گرم پتاسیم، می تواند به همان اندازه خطرناک باشد. در صورت استفاده از لازیکس، مصرف روزانه 2 تا 3 گرم پتاسیم تکمیلی تقریبا ضروری است. اخیرا مطالعات زیادی درباره خاصیت ضد آندروژنی اسپایرونلاکتن انجام شده است. چون اغلب ورزشکاران، حداکثر 5 تا 10 روز پیش از مسابقه از داروی مدر استفاده می کنند، این ویژگی چندان اهمیتی ندارد. اما به هر حال بخاطر پرسشهایی درباره احتمال کاربرد در پیشگیری از ریزش مو، آکنه و تورم پروستات که از جمله شایع ترین عوارض جانبی آندروژنیک هستند، مورد توجه قرار گرفته است. به همین دلیل، در اینجا مایلم که پاسخ پرسشهای مذکور را بدهم. البته، مطالعات یاد شده حاکی از توانایی اسپایرونلاکتن در بهبود عوارض آندروژنی می باشند که از طریق عواملی غیر از فنسترید (محصول پرواسکار) صورت می گیرد. فینسترید مانع آنزیمهای کاهنده 5-آلفا می شود که استروییدهای دهایدرو را به شکل آندروژنیک تر دی هایدرو تبدیل می کنند. درست مثل تبدیل تستوسترون به دی اچ تی. اما از آنجا که اکثر استروییدهای مورد استفاده، مخصوصا هنگام تفکیک عضلات، از نوع دی هایدرو هستند و آنزیم کاهنده 5-آلفا دیگر تاثیری بر توانایی آندروژنیک ندارد، در نتیجه فنسترید بلا استفاده می ماند. اما اسپایرونلاکتن بروش دیگری اثر می کند. بنظر می رسد که هسته آن، مانع گیرنده آندروژن می شود، اما یا بقدر کافی قوی نیست یا از نظر ساختاری توانایی فعال کردن آنرا ندارد (من دومی را ترجیح می دهم). تاثیر آن بر آندروژنها قابل مقایسه با تاثیر کلمید یا نلوادکس بر استروژنها است. خوب پس حکم نهایی چیست؟ شاید این ماده تاثیری بر کاهش اثرات جانبی آندروژنیک داشته باشد، اما علت آن مسدود کردن گیرنده آندروژن است. بعبارت دیگر، در ازای هر مقدار اثرات جانبی مسدود شده، امکان همان اندازه پیشرفت هم از دست می رود. تعبیر دیگر آن است که برای نابودی کامل اثرات جانبی، هر پیشرفتی بکلی متوقف شود و بجای اتلاف پول برای دو ماده ای که یکدیگر را خنثی می کنند، اصلا استروییدی مصرف نشود. مختصرا بگویم که هیچ راهی برای پیشگیری کامل از اثرات جانبی نیست و کسانی هم که از این اثرات واهمه دارند، بهتر است اصلا سراغ استروییدها نروند. یا خواهان پیشرفت هستید یا نیستید. اگر نیستید، دست به استرویید نزنید. اگر هستید، پس باید با اثرات جانبی سازش کنید. البته توجه داشته باشید که ویژگیهای ضد آندروژنیک اسپایرونلاکتن کاملا بلا استفاده هم نیستند. استفاده از آنها بعد از دوره، می تواند بسیار سودمند باشد. هدف، بازگرداندن هر چه سریعتر تستوسترون به میزان مطلوب و کاهش عوارض منفی است؛ ابتدا با خود استروژن، سپس از طریق کلمید یا نلوادکس و همچنین با پایین آوردن واکنش منفی آندروژنها که بکمک اسپایرونلاکتن انجام می شود. این ماده را همراه با اچ سی جی و سپس تا پایان دوره نلوادکس/کلمید مصرف می کنند. نتیجه، عوارض جانبی کمتر اچ سی جی (آکنه، احتباس آب) است؛ این تاثیر مشترک با کلمید/نلوادکس باعث کاهش احتباس آب و توقف عوارض جانبی است. بسیاری از اوقات، مصرف کنندگان استروییدهای آندروژنیک متوجه ادامه ریزش مو یا حتی شروع آن پس از اتمام دوره می شوند (مخصوصا پس از تزریق استروییدهای با تاثیر بلند مدت). این مقدار عوارض، بیش از اندازه است و برای کسب نتایج مطلوب، نیازی به تحمل این همه عوارض نیست. اسپایرونلاکتن می تواند از ادامه عوارض جانبی آندروژنیک پس از اتمام دوره پیشگیری کند. زنان هم می توانند از این خواص ضد آندروژنیک بهرمند شوند. هنگام استفاده از استروییدها و آغاز بروز نشانه های مردانگی، مصرف 50 تا 75 میلی گرم اسپایرونلاکتن می تواند باعث کاهش این عوارض و طبیعی شدن عادت ماهیانه شود. این ماده مخصوصا برای آندسته از زنان بدنسازی که برای کسب نتیجه در مسابقات تن به هر کاری می دهند و بتصور توقف عوارض جانبی پس از اتمام دوره، از آندروژنهای با اثر دراز مدت استفاده می کنند، سودمند است. به هر حال، اسپایرونلاکتن، برگ آزادی از زندان عوارض جانبی آنروژنیک نیست. تا زمانیکه با مصرف هر نوع آندروژن نتیجه مطلوب بدنسازی می گیرید، در معرض خطر عوارض جانبی مربوطه هم هستید. اما این ماده می تواند به کنترل عوارض پس از اتمام دوره کمک کند. ضمنا توجه داشته باشید که بازدارنده های الدستیرن و سایر انواع مدرها، عوارض جانبی مخصوص به خود را دارند، که مهمترینشان گرفتگی عضلانی است. سدیم و پتاسیم که مدرها بیشترین تاثیر را رویشان دارند، برای انقباض عضلانی اهمیتی حیاتی دارند و بدون آنها هیچ فرمان حرکتی در سلولهای عصبی برای تحریک عضلات صادر نمی شود. در نتیجه، گاهی چنان گرفتگی ای در عضله ایجاد می شود که ورزش تقریبا غیرممکن می شود. اسهال، آب زدایی (از دست دادن بیش از حد آب)، اضطراب و ضعف از عوارض شایع مدرها می باشند. نحوه مصرف: جهت آمادگی حضور در مسابقه بدنسازی، مصرف روزانه 75 تا 150 میلی گرم الدکتن بمدت 5 تا 10 روز پیش از مسابقه توصیه می شود. برای این منظور، یک بار مصرف در صبح زود کفایت می کند. هر چه مقدار مصرف بیشتر باشد، تاثیر هم بیشتر است (هر چند ملایم، چون الدکتن، مدری نسبتا ملایم است). اما بدلیل خواص ضد آندروژنیک، احتمال از دست دادن عضله هم بیشتر می شود. برای استفاده از این ماده بعنوان بهبود دهنده پس از دوره، مصرف روزانه 50 تا 100 میلی گرم از یک تا یک و نیم هفته پس از آخرین تزریق یک آندروژن با اثر دراز مدت و ادامه آن تا پایان دوره درمان پس از دوره (معمولا 4 تا 5 هفته بعد) تجویز می شود که باعث کاهش آب احتباس شده و افزایش ترشح تستوسترون طبیعی بدن می شود. بدلیل قابلیتهای ضد آندروژنی، ضد تورم و احتباس آب و ضد فشار خون این ماده، مصرف مواد کمکی در این هنگام تقریبا بی فایده است. بنابراین نگران عوارض جانبی استروییدهای معمولی نباشید.