arash
2011-08-20, 10:15 PM
خلاصه: هورمونها مواد پرکاری هستند. ورزشکاران عادی، باید حداقل اطلاعاتی کلی از نحوه فعالیت این مواد، از تستوسترون گرفته تا کورتیزول، داشته باشند.
زمان توضیح ساده اهمیت هورمونهای اصلی بدن و نقششان در تولید انرژی، ذخیره چربی، ساخت عضله و بیماری فرا رسیده است.
زیر و رو کردن و جستجوی انبوه تحقیقات، خاطرات بدنسازی و اطلاعات برای کمک به شما (و خودم) در درک بهتر دنیای پیچیده هورمونها، کار آسانی نبود.
واقعیتها، بیوشیمی، توالی فعالیت هورمونها و آنزیمها و واکنششان با مواد غذایی در بدن مردان و زنان سالم و بیمار، هر چقدر هم جامع و منطقی بیان شوند، هنگام ارائه در مقاله ای که باید ساده و الهام بخش باشد، بغرنج و سردرگم کننده بنظر خواهند رسید. مشکل دیگر، مخاطبی است که نه یک دانشجوی پزشکی، بلکه پسر یا دختری علاقمند به زیبایی اندامش است.
دانشمندان، هورمونها را، که بتعداد زیاد و درگیر در یک سیستم پیچیده پیوسته در بدن وجود دارند، مهمترین عوامل بیولوژیکی و مسئول تنظیم تقریبا تمامی فعالیتهای شیمیایی بدن می دانند. تاثیر این مواد در ذخیره و توزیع چربی اضافی بدن، تراکم و قدرت عضلانی، سطح انرژی و تمایل جنسی و نشانه های کهولت سن دیده می شود.
غذاهای گوارش یافته در بدن، بلافاصله تحت تاثیر مثبت یا منفی این عوامل شگفت انگیز قرار می گیرند. گاهی تا حد قابل ملاحظه ای می توان فعالیت این هورمونها را برای بهبود اثرشان بر سلامتی و طول عمر کنترل نمود.
پنج هورمون
پنج هورمونی را که برای توضیحی ساده برگزیده ام، عبارتند از هورمون رشد، تستوسترون، انسولین، گلوکاگون و کورتیزول.
هورمون رشد
هورمون رشد، که از غده هیپوفیز ترشح می شود، تاثیری ویژه بر عضله سازی و سوزاندن چربی در بدن دارد. توجه داشته باشید که هر گونه توانایی ما در ساختن، بازسازی و جایگزینی عضله، در به تاخیر انداختن روند پیری هم موثر است. در فرایند عضله سازی، هورمون رشد، بخوبی با انسولین و تستوسترون همکاری می کند.
http://www.ndh.ir/UserFiles/Image/860210/01.jpgغده هیپوفیز چیست؟
یک غده کوچک کروی شکل درون ریز در زیر مغز مهره داران و متشکل از دو بخش قدامی و خلفی.
ترشحات این غده، سایر غدد درون ریز را کنترل می کنند و بر رشد، سوخت و ساز، و بلوغ اثر می گذارند.
این ماده حیاتبخش، فعالیت سیستم ایمنی را تقویت می کند و مانع پیشرفت مراحل اولیه تصلب شرایین و بسیاری از نشانه های کهولت سن می شود. متاسفانه، با افزایش سن، تولید این ماده کاهش می یابد. هورمون رشد در ساعتهای اولیه خواب عمیق ترشح می شود. ورزش نیز تاثیری مثبت بر ترشح آن دارد.
تستوسترون
تستوسترون، ابرهورمون بدن مردان، و تا حد زیادی مسئول تمایلات جنسی و ویژگیهای مردانه است. مقدار بسیار کمتر آن، در بدن زنان هم وجود دارد. این هورمون نقشی مهم در ساختن عضله و سوختن چربی دارد، و مثل هورمون رشد، با افزایش سن کاهش می یابد.
ترشح تستوسترون نوسان دارد و در صورت کنترل مناسب متغیرهای محیطی، شامل تناسب اندام، الگوهای تغذیه، استراحت، خواب و فشار روانی، و پرهیز از ورزش بیش از حد، با تمرینات ورزشی قابل افزایش می باشد.
انسولین
انسولین، هورمونی است که از لوزالمعده ترشح می شود و وظیفه اصلیش انتقال قند خون یا گلوکز (که معمولا از هیدراتهای کربن مشتق می شود) بداخل سلولها برای تولید انرژی است. این هورمون، اسیدهای آمینه را هم برای فعالیت آنابولیک (عضله سازی) وارد بافتهای عضلانی می کند. تعجبی ندارد که مقادیر زیاد انسولین، عاملی بسیار قوی برای ذخیره و انباشته شدن چربی در بدن می باشند.
http://www.ndh.ir/UserFiles/Image/860210/02.jpgلوزالمعده
لوزالمعده، یک اندام غده ای ترشح کننده هورمون و آنزیمهای گوارشی است. لوزالمعده انسان، زرد رنگ و به ابعاد حدود 7 اینچ (17.8 سانتیمتر) طول و 1.5 اینچ (3.8 سانتیمتر) عرض می باشد.
این غده، زیر معده قرار دارد و در محل دوازدهه به روده کوچک متصل است. بیشتر بافت لوزالمعده را مجموعه های سلولی بشکل خوشه انگور تشکیل می دهند، که مایع روشنی (شیره لوزالمعده) را از مجرای مشترک با صفرای کبد بداخل دوازدهه می ریزند.
اغلب افراد، بدلایل متعددی از جمله موارد زیر، کم و بیش نسبت به انسولین مقاوم یا حساس هستند:
چاقی
کمبود فعالیت ورزشی
مصرف زیاد قند
کمبود چربی در رژیم غذایی
فشار روانی
وراثت
کاهش حساسیت به انسولین، رفته رفته بیماری قرن می شود.
مصرف زیاد هیدراتهای کربن در درازمدت، سطح انسولین خون را بالا نگه می دارد و سلولها به حضور آن عادت و نسبت به آن مقاوم می شوند؛ بدین ترتیب، برای انتقال قند به سلولها جهت تولید انرژی، به انسولین بیشتری نیاز می شود، و در نتیجه قند خون کاهش می یابد.
تداوم افزایش انسولین و گلوکز در خون، سیستم بدن را به نابودی می کشاند. فعالیت ناقص انسولین، مانع سوختن قند و باعث ذخیره آن بصورت چربی (بافت چربی) می شود.
آسیب به دیواره های سرخرگها منجر به عوارض قلبی-عروقی و مقاومت در برابر انسولین هم به احتمال زیاد منتهی به دیابت بزرگسالان می شود. گفته می شود که انسولین و هورمون رشد با هم تضاد دارند.
گلوکاگون
گلوکاگون هم مثل انسولین، اما با تاثیری کاملا برعکس، از لوزالمعده ترشح می شود. گلوکاگون، گلیکوژن را به قند خون و انسولین، قند خون را به گلیکوژن تبدیل می کند. گلیکوژن، گلوکز استفاده نشده ای است که برای تولید انرژی در هنگام نیاز در بافت عضلانی یا کبد ذخیره می شود.
تاریخچه گلوکاگون
در سالهای 1920، کیمبال و مرلین، هنگام مطالعه شیره های لوزالمعده، ماده ای جدید را با ویژگیهای افزایش دهندگی قند خون کشف کردند.
طی سالهای 1950 هم روی گلوکاگون کار شد، اما شناخت کامل از نقش آن در فیزیولوژی و بیماری تا سالهای 1970، که نوعی رادیوایمیونواسی (روشی خاص برای سنجش میزان هورمون در خون بدون نیاز به استفاده از بیواسی) ابداع گردید، حاصل نشد.
بزبان ساده، در صورت مطالعه توالی مراحل گوارش درشت مغذیها تا رسیدن به خون، نهایتا می بینیم که انسولین چربی ذخیره می کند و گلوکاگون چربی را می سوزاند. در صورت دقت در نحوه، کیفیت و کمیت مصرف غذا، فرایند مذکور می تواند سودمند و سلامتی بخش باشد.
نتایج تغذیه نادرست:
نوسان میزان قند خون
اشتهای زیاد
ایجاد بافت چربی
از دست دادن بافت عضلانی
تغییر حالت روحی و سستی، اغلب با پرخوری و ذخیره نامرتب قند خون همراه است.
کورتیزول
درحالیکه هورمون رشد و تستوسترون هورمونهایی هستند که عضله سازی، طول عمر، سلامتی، سیستم ایمنی، مقاومت، تولید انرژی و سوختن چربی را تقویت می کنند (ویژگی آنابولیکی)، کورتیزول، هورمونی مخرب (کاتابولیک) است.
این هورمون، باعث تخریب عضله و کمک به ایجاد ذخایر ناخواسته چربی می شود. کورتیزول، اصولا محصول فشار واقعی یا خیالی روانی است. در تمام طول شبانه روز، فشار روانی، موجب ترشح فوری آن از قشر خارجی غدد فوق کلیوی به خون می شود.
http://www.ndh.ir/UserFiles/Image/860210/03.jpgقشر خارجی غده فوق کلیوی
قشر خارجی غدد فوق کلیوی، از ناحیه گلومرولوزا، فاسیکولاتا، و رتیکولاریس تشکیل می شود، و هورمونهای استروئیدی گوناگونی را ترشح می کنند. غدد کوچک درون ریز فوق کلیوی، بشکلهای نامتشابه، روی کلیه ها قرار دارند، و از دو بخش قشر خارجی، که هورمونهای استروئیدی متعددی را ترشح می کند و هسته داخلی که اپینفرین را ترشح می کند، تشکیل شده است.
تمرین بیش از حد، سطح کورتیزول را بالا می برد، کمبود خواب راحت، اثر مخرب آنرا تسهیل می کند، و در تمام طول شبانه روز در تقابل با فعالیت آنابولیک تستوسترون و هورمون رشد قرار می گیرد. تغذیه سالم، خواب راحت، شیوه زندگی ضد فشار روانی و ورزش، دشمن کورتیزول می باشند.
سعی کنید در این جنگ پیروز شوید.
خاتمه
آنچه خواندید، خلاصه ای از مطالب دهها جلد کتابهای تحقیقاتی پزشکی مربوط به تغییرات شرایط سلامت یا بیماری بدن انسان بود.
این هورمونها مواد پرکاری هستند. مطالب فوق الذکر را بخاطر بسپارید، گاه بگاه به آنها مراجعه، و درباره آنها مباحثه و تحقیق بیشتر نمایید.
امیدوارم این خلاصه از نحوه ذخیره چربی، رشد عضلانی و عمل هورمونها، برخی نقاط تاریک را برایتان روشن کرده باشد.
زمان توضیح ساده اهمیت هورمونهای اصلی بدن و نقششان در تولید انرژی، ذخیره چربی، ساخت عضله و بیماری فرا رسیده است.
زیر و رو کردن و جستجوی انبوه تحقیقات، خاطرات بدنسازی و اطلاعات برای کمک به شما (و خودم) در درک بهتر دنیای پیچیده هورمونها، کار آسانی نبود.
واقعیتها، بیوشیمی، توالی فعالیت هورمونها و آنزیمها و واکنششان با مواد غذایی در بدن مردان و زنان سالم و بیمار، هر چقدر هم جامع و منطقی بیان شوند، هنگام ارائه در مقاله ای که باید ساده و الهام بخش باشد، بغرنج و سردرگم کننده بنظر خواهند رسید. مشکل دیگر، مخاطبی است که نه یک دانشجوی پزشکی، بلکه پسر یا دختری علاقمند به زیبایی اندامش است.
دانشمندان، هورمونها را، که بتعداد زیاد و درگیر در یک سیستم پیچیده پیوسته در بدن وجود دارند، مهمترین عوامل بیولوژیکی و مسئول تنظیم تقریبا تمامی فعالیتهای شیمیایی بدن می دانند. تاثیر این مواد در ذخیره و توزیع چربی اضافی بدن، تراکم و قدرت عضلانی، سطح انرژی و تمایل جنسی و نشانه های کهولت سن دیده می شود.
غذاهای گوارش یافته در بدن، بلافاصله تحت تاثیر مثبت یا منفی این عوامل شگفت انگیز قرار می گیرند. گاهی تا حد قابل ملاحظه ای می توان فعالیت این هورمونها را برای بهبود اثرشان بر سلامتی و طول عمر کنترل نمود.
پنج هورمون
پنج هورمونی را که برای توضیحی ساده برگزیده ام، عبارتند از هورمون رشد، تستوسترون، انسولین، گلوکاگون و کورتیزول.
هورمون رشد
هورمون رشد، که از غده هیپوفیز ترشح می شود، تاثیری ویژه بر عضله سازی و سوزاندن چربی در بدن دارد. توجه داشته باشید که هر گونه توانایی ما در ساختن، بازسازی و جایگزینی عضله، در به تاخیر انداختن روند پیری هم موثر است. در فرایند عضله سازی، هورمون رشد، بخوبی با انسولین و تستوسترون همکاری می کند.
http://www.ndh.ir/UserFiles/Image/860210/01.jpgغده هیپوفیز چیست؟
یک غده کوچک کروی شکل درون ریز در زیر مغز مهره داران و متشکل از دو بخش قدامی و خلفی.
ترشحات این غده، سایر غدد درون ریز را کنترل می کنند و بر رشد، سوخت و ساز، و بلوغ اثر می گذارند.
این ماده حیاتبخش، فعالیت سیستم ایمنی را تقویت می کند و مانع پیشرفت مراحل اولیه تصلب شرایین و بسیاری از نشانه های کهولت سن می شود. متاسفانه، با افزایش سن، تولید این ماده کاهش می یابد. هورمون رشد در ساعتهای اولیه خواب عمیق ترشح می شود. ورزش نیز تاثیری مثبت بر ترشح آن دارد.
تستوسترون
تستوسترون، ابرهورمون بدن مردان، و تا حد زیادی مسئول تمایلات جنسی و ویژگیهای مردانه است. مقدار بسیار کمتر آن، در بدن زنان هم وجود دارد. این هورمون نقشی مهم در ساختن عضله و سوختن چربی دارد، و مثل هورمون رشد، با افزایش سن کاهش می یابد.
ترشح تستوسترون نوسان دارد و در صورت کنترل مناسب متغیرهای محیطی، شامل تناسب اندام، الگوهای تغذیه، استراحت، خواب و فشار روانی، و پرهیز از ورزش بیش از حد، با تمرینات ورزشی قابل افزایش می باشد.
انسولین
انسولین، هورمونی است که از لوزالمعده ترشح می شود و وظیفه اصلیش انتقال قند خون یا گلوکز (که معمولا از هیدراتهای کربن مشتق می شود) بداخل سلولها برای تولید انرژی است. این هورمون، اسیدهای آمینه را هم برای فعالیت آنابولیک (عضله سازی) وارد بافتهای عضلانی می کند. تعجبی ندارد که مقادیر زیاد انسولین، عاملی بسیار قوی برای ذخیره و انباشته شدن چربی در بدن می باشند.
http://www.ndh.ir/UserFiles/Image/860210/02.jpgلوزالمعده
لوزالمعده، یک اندام غده ای ترشح کننده هورمون و آنزیمهای گوارشی است. لوزالمعده انسان، زرد رنگ و به ابعاد حدود 7 اینچ (17.8 سانتیمتر) طول و 1.5 اینچ (3.8 سانتیمتر) عرض می باشد.
این غده، زیر معده قرار دارد و در محل دوازدهه به روده کوچک متصل است. بیشتر بافت لوزالمعده را مجموعه های سلولی بشکل خوشه انگور تشکیل می دهند، که مایع روشنی (شیره لوزالمعده) را از مجرای مشترک با صفرای کبد بداخل دوازدهه می ریزند.
اغلب افراد، بدلایل متعددی از جمله موارد زیر، کم و بیش نسبت به انسولین مقاوم یا حساس هستند:
چاقی
کمبود فعالیت ورزشی
مصرف زیاد قند
کمبود چربی در رژیم غذایی
فشار روانی
وراثت
کاهش حساسیت به انسولین، رفته رفته بیماری قرن می شود.
مصرف زیاد هیدراتهای کربن در درازمدت، سطح انسولین خون را بالا نگه می دارد و سلولها به حضور آن عادت و نسبت به آن مقاوم می شوند؛ بدین ترتیب، برای انتقال قند به سلولها جهت تولید انرژی، به انسولین بیشتری نیاز می شود، و در نتیجه قند خون کاهش می یابد.
تداوم افزایش انسولین و گلوکز در خون، سیستم بدن را به نابودی می کشاند. فعالیت ناقص انسولین، مانع سوختن قند و باعث ذخیره آن بصورت چربی (بافت چربی) می شود.
آسیب به دیواره های سرخرگها منجر به عوارض قلبی-عروقی و مقاومت در برابر انسولین هم به احتمال زیاد منتهی به دیابت بزرگسالان می شود. گفته می شود که انسولین و هورمون رشد با هم تضاد دارند.
گلوکاگون
گلوکاگون هم مثل انسولین، اما با تاثیری کاملا برعکس، از لوزالمعده ترشح می شود. گلوکاگون، گلیکوژن را به قند خون و انسولین، قند خون را به گلیکوژن تبدیل می کند. گلیکوژن، گلوکز استفاده نشده ای است که برای تولید انرژی در هنگام نیاز در بافت عضلانی یا کبد ذخیره می شود.
تاریخچه گلوکاگون
در سالهای 1920، کیمبال و مرلین، هنگام مطالعه شیره های لوزالمعده، ماده ای جدید را با ویژگیهای افزایش دهندگی قند خون کشف کردند.
طی سالهای 1950 هم روی گلوکاگون کار شد، اما شناخت کامل از نقش آن در فیزیولوژی و بیماری تا سالهای 1970، که نوعی رادیوایمیونواسی (روشی خاص برای سنجش میزان هورمون در خون بدون نیاز به استفاده از بیواسی) ابداع گردید، حاصل نشد.
بزبان ساده، در صورت مطالعه توالی مراحل گوارش درشت مغذیها تا رسیدن به خون، نهایتا می بینیم که انسولین چربی ذخیره می کند و گلوکاگون چربی را می سوزاند. در صورت دقت در نحوه، کیفیت و کمیت مصرف غذا، فرایند مذکور می تواند سودمند و سلامتی بخش باشد.
نتایج تغذیه نادرست:
نوسان میزان قند خون
اشتهای زیاد
ایجاد بافت چربی
از دست دادن بافت عضلانی
تغییر حالت روحی و سستی، اغلب با پرخوری و ذخیره نامرتب قند خون همراه است.
کورتیزول
درحالیکه هورمون رشد و تستوسترون هورمونهایی هستند که عضله سازی، طول عمر، سلامتی، سیستم ایمنی، مقاومت، تولید انرژی و سوختن چربی را تقویت می کنند (ویژگی آنابولیکی)، کورتیزول، هورمونی مخرب (کاتابولیک) است.
این هورمون، باعث تخریب عضله و کمک به ایجاد ذخایر ناخواسته چربی می شود. کورتیزول، اصولا محصول فشار واقعی یا خیالی روانی است. در تمام طول شبانه روز، فشار روانی، موجب ترشح فوری آن از قشر خارجی غدد فوق کلیوی به خون می شود.
http://www.ndh.ir/UserFiles/Image/860210/03.jpgقشر خارجی غده فوق کلیوی
قشر خارجی غدد فوق کلیوی، از ناحیه گلومرولوزا، فاسیکولاتا، و رتیکولاریس تشکیل می شود، و هورمونهای استروئیدی گوناگونی را ترشح می کنند. غدد کوچک درون ریز فوق کلیوی، بشکلهای نامتشابه، روی کلیه ها قرار دارند، و از دو بخش قشر خارجی، که هورمونهای استروئیدی متعددی را ترشح می کند و هسته داخلی که اپینفرین را ترشح می کند، تشکیل شده است.
تمرین بیش از حد، سطح کورتیزول را بالا می برد، کمبود خواب راحت، اثر مخرب آنرا تسهیل می کند، و در تمام طول شبانه روز در تقابل با فعالیت آنابولیک تستوسترون و هورمون رشد قرار می گیرد. تغذیه سالم، خواب راحت، شیوه زندگی ضد فشار روانی و ورزش، دشمن کورتیزول می باشند.
سعی کنید در این جنگ پیروز شوید.
خاتمه
آنچه خواندید، خلاصه ای از مطالب دهها جلد کتابهای تحقیقاتی پزشکی مربوط به تغییرات شرایط سلامت یا بیماری بدن انسان بود.
این هورمونها مواد پرکاری هستند. مطالب فوق الذکر را بخاطر بسپارید، گاه بگاه به آنها مراجعه، و درباره آنها مباحثه و تحقیق بیشتر نمایید.
امیدوارم این خلاصه از نحوه ذخیره چربی، رشد عضلانی و عمل هورمونها، برخی نقاط تاریک را برایتان روشن کرده باشد.